Czy wiecie, że ten szprotawski kościół był kiedyś zamkiem i rezydowali tu Piastowie

Gotycki zamek w Szprotawie zbudowany został na przełomie XIII i XIV wieku przez władców księstwa głogowskiego. Prawdopodobnie powstał w miejscu dawnego grodu. Dziedziniec otaczały kamienno-ceglane mury obwodowe o grubości 2,5 metra. Zamek oddzielony był fosą, a z miastem łączył go zwodzony most. W 1299 roku dokumenty wspominają pierwszego szprotawskiego kasztelana. Szprotawa była jednym z elementów z systemu twierdz Księstwa Głogowskiego, obok Głogowa i Kożuchowa i Krosna Odrzańskiego. Na zamku niejednokrotnie rezydowali książęta.

Przetrwał kilka wojen

Jak wynika z danych biura konserwatora zabytków, zamek stanowił element miejskiego systemu obronnego, otrzymał owalny plan, co sugeruje, że stanął na miejscu wcze­śniejszego grodu. Na otoczony kamiennym murem dziedziniec wejście prowadziło od pół­nocy. Wschodnią część przestrzeni wypełniał piętrowy budynek mieszkalny.

W czasie woj­ny sukcesyjnej Jana II żagańskiego o księstwo głogowskie (1476-1488) zamek szprotawski był siedzibą księcia i bazą wypadową jego wojsk. Tutaj więził też wziętych w niewolę bran­denburskich dostojników, m.in. komandora joannitów z Łagowa.

Na przełomie XVI i XVII wieku zamek został przebudowany w stylu renesansowym. Wiadomo, że główny budynek był w głównie murowany i posiadał pięć izb, z których jedna mieściła się w bastei, oraz małą kuchnię i dwie piwnice.
Po przegranej wojnie z królem węgierskim – Korwinem, w zamku rezydował cesarski komendant i starosta okrę­gu. W czasie wojny trzydziestoletniej zrujnowany zamek utracił funkcję warowną i przebu­dowany został na browar. W latach 1745-1747 pozostałości zamku zaadoptowano na zbór ewangelicki - mury wewnętrzne wyburzono, zachowując obwodowe. Basteję wykorzystano jako zakrystię. Surową bryłę świątyni wzbogacono w 1822 roku, urządzając od strony mia­sta fasadę z wieżą i flankującymi ją lokalnościami.

Nie przetrwał roku 1945

Z piastowskiej warowni przetrwały tylko grube (2,5 m) kamienno-ceglane mury obwodo­we z dostawioną w końcu XV wieku kamienną, wydłużoną basteją. W lepszym stanie za­chowała się klasycystyczna część budowli, stanowiąca fasadę kościoła. Tworzy ją czworo­boczna, w trzeciej kondygnacji oktagonalna, wieża oraz piętrowe przyległości po jej bo­kach. Fasadę zdobi klasycystyczny detal architektoniczny w postaci kolumn, pilastrów, ob­ramień i profilowanych gzymsów. Pierwotny warowny charakter obiektu widoczny jest od południowego wschodu, z obniżenia po zasypanej rzece.
Uszkodzony w czasie ostatniej wojny kościół ewangelicki, nieużytkowany, uległ zdewasto­waniu, a następnie częściowej rozbiórce. Wyburzono zawalony dach i empory, zachowując wieżę i związane z nią przyległości. Zanim dokonano rozbiórki, opracowana została doku­mentacja naukowo-historyczna, jednak bez badań architektonicznych i archeologicznych. W ostatnich latach ruinę i jej otoczenie uporządkowano. Dzieło odbudowy zabytku pod­jął Kościół polsko-katolicki