Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

Myśliwce F-16 nad Żaganiem! Na Stalagu obchodziliśmy 79. rocznicę Wielkiej Ucieczki! Byliście?

Małgorzata Trzcionkowska
Małgorzata Trzcionkowska
Wideo
od 16 lat
W piątek 24 marca 2023 przed Muzeum Obozów Jenieckich w Żaganiu mieszkańcy Żagania wraz z Brytyjczykami, Amerykanami, a także przedstawicielem wojska ukraińskiego, obchodzili 79. rocznicę Wielkiej Ucieczki w Żaganiu. Uroczystości rozpoczął przelot dwóch myśliwców F-16 z bazy lotniczej w Krzesinach. Oprawę zapewniła kompania honorowa 11 batalionu dowodzenia, a także orkiestra wojskowa.

79. rocznicę Wielkiej Ucieczki rozpoczął przelot myśliwców F-16 Polskich Sił Powietrznych z bazy w Poznaniu - Krzesiny. Myśliwce można było podziwiać najpierw nad centrum handlowym przy ul. Księżnej Żaganny, potem leciały wzdłuż ul. Przyjaciół Żołnierza i Lotników Alianckich, aż nad Muzeum Obozów Jenieckich. Dokładnie o godz. 12.00 można było je podziwiać i sfotografować, ponieważ przeleciały dosłownie 150 metrów nad ziemią. Nad terenem obchodów przelot zakończyła formacja "missing man". Polegała ona na tym, że jedna z maszyn opuściła szyk, symbolizując poległych lotników.

Naprawdę wielka ucieczka!

Wielka Ucieczka ze Stalagu Luft III rozpoczęła się w nocy z 24 na 25 marca 1944 roku. W tworzeniu planów, podrabianiu dokumentów, szyciu cywilnych ubrań i kopaniu tuneli pod ziemią brało udział kilkaset osób. Powstały aż trzy tunele ucieczkowe, nazwane: Dick, Tom i mierzący 110 metrów Harry, który przebiegał na głębokości 10 m. Jego przekrój miał ok. 50 cm. Jeńcy zbudowali wentylację z puszek po mleku, które dostawali w paczkach, zaś z prycz i innych, dostępnych w obozie materiałów zbudowali wagoniki. Wywozili nimi wybraną ziemię. Tunel był nawet oświetlony.

Tunel do wolności okazał się zbyt krótki

Gdy pierwszy jeniec wydostał się na powierzchnię, okazało się, że podkop jest zbyt krótki i wychodzi kilka metrów przed ścianą lasu. Jednak 80 uciekinierów podjęło ryzyko. Rozbili się na mniejsze grupy. Cześć udała się na dworzec kolejowy i chciała dotrzeć do Wrocławia. Część udawała robotników przymusowych. Niemcy szybko się zorientowali, że doszło do ucieczki. 77 lotników zostało wkrótce złapanych. Skutecznie uciec udało się jedynie dwóm Norwegom: Perowi Bergslandwi i Jensowi Mullerowi, którzy dotarli do Szczecina, a potem na skandynawskim statku do Szwecji. Holender Bram van der Stock dotarł przez Wrocław do Alkmaar w Holandii. Trzej lotnicy po ucieczce nadal brali udział w wojnie.

polecane]24627765[/polecane]

50 jeńców z Żagania zostało zamordowanych

Na stronie Muzeum Obozów Jenieckich w Żaganiu czytamy, że na specjalny rozkaz Hitlera 50 uciekinierów zostało rozstrzelanych. Pierwszej egzekucji dokonano 29 marca 1944 r. na trasie Jelenia Góra – Żagań. Zastrzelono wówczas Jamesa Wernhama, Sotirisa Skaziklasa, Antoniego Kiewnarskiego i Kazimierza Pawluka. Ciała zamordowanych lotników spalono w krematorium. W podobny sposób zastrzelono pozostałych 46 schwytanych jeńców. Po każdej egzekucji sporządzano protokół stwierdzający, że jeńcy zostali zastrzeleni podczas próby ucieczki, ciała palono w krematoriach, by uniemożliwić ustalenie rodzaju i charakteru odniesionych ran oraz utajnić faktyczne okoliczności śmierci.

To był międzynarodowy skandal!

O zamordowaniu 50 uciekinierów jeńcy Stalagu Luft III świat dowiedział się jeszcze w kwietniu 1944 roku. Po wymianie rannego jeńca Herberta Massey'a na innego, niemieckiego lotnika. Brytyjczyk został przewieziony do Szwajcarii, skąd trafił do Anglii i opowiedział o hitlerowskiej zbrodni. Brytyjczycy podjęli interwencję i w obozie Luft III została przeprowadzona inspekcja. Po wojnie zbrodniarze odpowiedzieli przed sądem.
Prochy jeńców trafiły do obozu, do mauzoleum w żagańskim lesie, gdzie spoczywały do 1948 roku. Później zostały przeniesione na cmentarz Wspólnoty Brytyjskiej na Cytadeli w Poznaniu.
Opiekunką Mauzoleum jest obecnie Jadwiga Jastrzębska, prezeska żagańskiego związku Sybiraków.

W tym roku w uroczystościach wzięli udział przedstawiciele władz miasta i powiatu, młodzież, a także żołnierze polscy, brytyjscy, amerykańscy i ukraińscy.

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na zagan.naszemiasto.pl Nasze Miasto