Edukacja obywatelska a wyzwania współczesności

Ministerstwo Edukacji Narodowej szykuje duże zmiany. W kolejnym roku szkolnym historię i społeczeństwo zastąpi edukacja obywatelska. Nowy przedmiot ma być odpowiedzią na potrzeby i wyzwania współczesnej Polski. Jego celem jest przygotowanie nastolatków wkraczających w dorosłość do roli dojrzałego i świadomego obywatela.

W Polsce od lat realizowane jest tzw. wychowanie obywatelskie. W ostatnich latach zagadnienia z nim związane poruszano na przedmiotach takich jak wiedza o społeczeństwie oraz historia i teraźniejszość. Analizując treść podręczników, można jednak odnieść wrażenie, że wiedza została podana w sposób nieodpowiadający na potrzeby XXI wieku.

Nowa edukacja obywatelska ma być uczona w sposób nie teoretyczny a praktyczny. Dzięki temu przedmiotowi młodzi ludzie mają poznać zasady działania prawa i funkcjonowania instytucji publicznych. Mają zdobyć wiedzę, którą będą mogli wykorzystać nie tylko na sprawdzianie, ale przede wszystkim w życiu codziennym.

Wychowanie obywatelskie to, mówiąc inaczej, wychowanie do życia w społeczeństwie obywatelskim. Aby zrozumieć, jak działa państwo, trzeba zdobyć rzetelną wiedzę o mechanizmach demokratycznych. Nowa edukacja obywatelska ma uczyć o konstytucji, polityce europejskiej, działaniu instytucji państwowych. Uczniowie w ramach lekcji mają odwiedzać instytucje i uczyć się kulturalnej dyskusji w ramach debat oksfordzkich.

To najlepszy czas, by zwrócić uwagę na wychowanie młodych obywateli, którzy, jak się okazuje, mają niski poziom wiedzy na temat funkcjonowania państwa. Pokazały to wybory samorządowe i wybory do europarlamentu, gdzie przy urnach zjawiło się mniej niż 40% osób w wieku 18–29 lat. Młodzi wciąż niechętnie angażują się w sprawy publiczne i wykazują małe uznanie dla demokracji liberalnej, ponieważ szkoła zniechęca do aktywności obywatelskiej. Jeśli nie spotkamy na swojej drodze zaangażowanych i wychodzących poza ramy systemu nauczycieli, ze szkoły często wyniesiemy raczej negatywny obraz samorządności, partycypacji czy aktywizmu.

Nastolatkowie i młodzi dorośli muszą zrozumieć, że są odpowiedzialni za swoje otoczenie. By im samym oraz ich bliskim żyło się lepiej, powinni angażować się nie tylko w sprawy dotyczące państwa, ale przede wszystkim te, które dotykają ich regionu, gminy, dzielnicy.

Widzenie problemów i chęć ich rozwiązania to wyraz wrażliwości, która buduje w młodych większą sprawczość i silną motywację do podejmowania działań społecznych. Zaangażowani i świadomi obywatele budują silne państwo. Dlatego warto mówić głośno o instytucjach, które szerzą edukację obywatelską. Rozpowszechniają wiedzę, która ma doprowadzić do budowy samorządnego społeczeństwa. Dobrym przykładem jest Edukacyjna Fundacja im. Romana Czerneckiego, która tworzy autorskie programy edukacyjne i stypendialne, propagujące samodzielne myślenie, współpracę, empatię oraz umiejętność konstrukcyjnej dyskusji. Fundacja im. Romana Czerneckiego wskazuje kierunek, w którym powinna podążać polska szkoła. Nie tylko wskazuje, ale również pomaga nauczycielom i uczniom rozwijać swoje kompetencje i budować lepszą wspólnotę.

Więcej informacji o Edukacyjnej Fundacji im. Romana Czerneckiego znajdziesz na https://efc.edu.pl/.