Papusza na wystawie w Żaganiu! Zobaczcie pamiątki po romskiej poetce!

Bronisława Wajs urodziła się w 1908 lub 1910 roku w Lublinie. Przez 3 lata mieszkała w Żaganiu, w kilku domach:

• przy ul. Asnyka 8/3,
• Rybackiej 33 oraz
• Szprotawskiej 60/33
• Szprotawskiej 53.

Potem Papusza wyjechała wraz z rodziną do Gorzowa Wielkopolskiego, jednak pamięć o niej jest wciąż żywa, a od listopada 2017 roku jej imię nosi Miejska Biblioteka Publiczna w Żaganiu. Pochodziła z grupy polskich Romów nizinnych. W jej rodzinie było wielu artystów, grających na weselach, czy w karczmach. Samodzielnie nauczyła się czytania i pisania. Jej ogromny talent odkrył Jerzy Ficowski, którego wspierał Julian Tuwim. Ficowski – młody poeta ukrył się w 1949 roku przed bezpieką w taborze cygańskim. Tam zachwycił się zwyczajami, kulturą i poezją swoich gospodarzy.

Rodzina Papuszy osiadła w Żaganiu na skutek przymusowych przepisów ogłoszonych przez władze PRL. Zaczęła pisać tęskne wiersze za utraconymi wędrówkami z taborem. Gdy je upubliczniła za namową Jerzego Ficowskiego, odczuła ostracyzm innych Romów, dla których niedopuszczalne było ujawnienie ich kultury obcym. Została wykluczona ze swojej społeczności. Zmarła w 1987 roku w Inowrocławiu. Jej twórczość została przetłumaczona na wiele języków. Została członkinią Stowarzyszenia Literatów Polskich, była też odznaczana przez państwo.

Romowie byli często prześladowani i zmuszani do porzucenia życia taborowego. Dzieci były kierowane od razu do szkół specjalnych. Tak było na przykład z Romanem Kwiatkowskim, prezesem Stowarzyszenia Romów w Polsce, który musiał chodzić do szkoły specjalnej. Na szczęście to mu nie przeszkodziło w ukończeniu studiów wyższych i zdobyciu doktoratu.

Czytaj również na naszym portalu

Zobacz film z wystawy